Autor na podstawie własnych badań (w latach 2003–2009 był kierownikiem Katedry Projektowania Krajobrazu w Akademii Rolniczej w Szczecinie, której głównym zadaniem badawczym było poznanie specyfiki kulturowej dawnego regionu pomorskiego) oraz dostępnej literatury w j. polskim i niemieckim stara się dociec fenomenu, jakim jest pamięć o rzeczywistości, w której materialne atrybuty są nadal zachowane w przestrzeni, ale która – w swej formie intelektualnej zwartości – straciła rację bytu i dziś już nie istnieje.
Dokonując skojarzeń zarówno co do zbieżności w rozumieniu treści poznawczych (vide monografia H. Szulc a opracowania autorów niemieckich dotyczących form osadnictwa wiejskiego i przywołując kolejno po sobie następujące działania administracyjno-porządkowe na terenie niegdysiejszego regionu pomorskiego wraz z całkowitą (!) wymianą ludnościową, autor stara się uwypuklić problem – także i natury politycznej – czy i w jakim zakresie tradycja ukształtowana na danym terytorium przez inny naród winna być kontynuowana przez nową „kolonizację” i w jakim zakresie. Autor zwraca uwagę na potrzebę zachowania tego, co przyjmuje się za „granice” kulturowe regionów rozumianych jako wydzielone skupiska „małych ojczyzn” – charakteryzujących się specyficznym rodzajem lokalnego patriotyzmu uzewnętrznionego w języku, stroju i tradycji.
Kierując się specyficznym resentymentem, jako obecny mieszkaniec tego regionu przywołuje emocjonalny stosunek do Pomorza tych, dla których owa dziś już nieistniejąca kraina stanowi niezbywalny (w ich odczuciu) „świat pamięci”.

W artykule dokonano prezentacji wybranych zagadnień dotąd nieujmowanych w opracowaniach rewaloryzacji zabytkowych krajobrazów, a wobec zaistniałych regulacji prawnych coraz częściej wymaganych w procesie uzgadniania dokumentacji projektowej oraz na etapie uzyskiwania stosownych zezwoleń na wykonanie prac konserwatorskich. Autorka na podstawie analizy dokumentów prawnych i własnych doświadczeń zaprezentowała zagadnienia, które należy poddać analizom podczas badania zasobu historycznego krajobrazu i ująć w dokumentacji rewaloryzacji, aby zapewnić prawidłowy przebieg prac konserwatorskich, począwszy od uzyskania wymaganych uzgodnień po satysfakcjonujące zakończenie prac rewaloryzacyjnych. Refleksją dodatkową było przedstawienie problemu dotyczącego zapewnienia bytowania siedlisk zwierząt w środowisku miejskim, a dokładnie niepożądanych w historycznym ogrodzie gawronów. Ptakom tym jednak trzeba zapewnić odpowiednie miejsca życia po to, by w humanitarny sposób móc je „wysiedlić” z parku. Problem ten jest dość powszechny, a jego rozwiązanie, jak się okazuje, ma szerszy wymiar i dotyczy wielu innych gatunków zwierząt, którym należy zapewniać odpowiednie miejsca bytowania oraz korytarze migracyjne w coraz bardziej zurbanizowanym krajobrazie.
Ochrona i konserwacja historycznego krajobrazu w Polsce wobec wprowadzonych w ostatnich latach regulacji prawnych podlega w znacznie większym stopniu niż dotychczas procedurom w zakresie prawnej ochrony przyrody. Do 2018 roku wszelkie decyzje dotyczące prac na terenach wpisanych do rejestrów zabytków były wydawane przez wojewódzkich konserwatorów zabytków wyłącznie na podstawie ustawy o ochronie zabytków. Obecnie konserwatorskie zezwolenia na prowadzenie prac na terenach zabytkowych założeń ogrodowych wydawane są dodatkowo na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody. Skutkuje to bardziej skompilowanymi procedurami oraz koniecznością rozszerzenia dokumentacji projektowej o aspekty dotychczas nie zawsze podlegające analizom wykonywanym przez projektantów.