{mooblock=STRESZCZENIE}
W artykule autorka prezentuje wyniki badań dotyczących wpływu sposobu ukształtowania przestrzeni otwartych na osiedlach polskich z lat 70. i 80. na relacje terytorialne w obrębie tych przestrzeni. Podstawą prowadzonych analiz były badania zachowań i wywiady z mieszkańcami wybranych osiedli wrocławskich z tego okresu. Jednostkami analizy były przestrzenie otwarte, dla których wyznaczono typy terytorialne określone według autorskiej klasyfikacji uwzględniającej hierarchię terytorialną i stopień jednoznaczności terytorialnej. Na podstawie analizy wyników badań określono cechy przestrzenne mające wpływ (pozytywny i negatywny) na relacje terytorialne oraz możliwe działania w obrębie zagospodarowania terenu poprawiające te relacje na badanych osiedlach. We wnioskach opisano syntetycznie główne przyczyny przestrzenne zakłóceń relacji terytorialnych na badanych osiedlach, jak i najczęściej zalecane działania odnoszące się do zagospodarowania terenów otwartych.
{/mooblock}

{mooblock=STRESZCZENIE}
Doliny rzeczne znajdujące się w granicach administracyjnych miast są obszarami odgrywającymi ogromną rolę w systemie ekologicznym, gospodarce oraz kształtowaniu krajobrazu, pośrednio i bezpośrednio wpływając na prawidłowe funkcjonowanie człowieka. Zagospodarowywanie tych obszarów w przeszłości powodowało często niekorzystne konsekwencje krajobrazowe, ekologiczne i społeczne. Dzisiejszy stan krajobrazu Odry i jej obszarów zalewowych jest głównie efektem przekształceń antropogenicznych. Wały przeciwpowodziowe od momentu wybudowania, prócz podstawowej funkcji jaką była ochrona przed powodzią, niosły również możliwość innego ich wykorzystania. Duże znaczenie odegrała w tym roślinność pełniąca w ekosystemie miasta różnorodne zadania. Podnosząc estetykę terenu, wpływa pozytywnie na krajobraz i układ przestrzenny. To z kolei powoduje zwiększenie atrakcyjności tych obszarów i możliwości wykorzystania do rekreacji. Wielorakie funkcje roślin na wałach przeciwpowodziowych Wielkiej Wyspy we Wrocławiu wzajemnie się przenikając, kształtują nastrój, oddziałują na zmysły użytkowników, czyniąc te tereny wyjątkowym elementem przestrzeni miasta. Ukształtowana przez roślinność przestrzeń cechuje się dużą elastycznością, co daje możliwość jej kształtowania, adaptowania i przyswajania do konkretnych potrzeb i oczekiwań, a w konsekwencji rozwijania i pogłębiania procesu identyfikacji mieszkańców z tym miejscem. Łączenie funkcji przeciwerozyjnej z innymi funkcjami roślin, a zwłaszcza z rekreacyjną, nie zaburza znacząco naturalnego stanu środowiska i panujących tam warunków.
{/mooblock}

{mooblock=STRESZCZENIE}
Budowanie przestrzeni przyjaznej i zapewniającej odpowiednie warunki życia towarzyszyło człowiekowi od zarania dziejów. U podstawy wszelkich działań w tym zakresie, w mniejszym lub większym stopniu, pojawiało się planowanie przestrzenne. W ostatnich latach obserwujemy narastanie coraz większego chaosu w otaczającej nas przestrzeni, szczególnie dotyczy to obszarów wiejskich. Nowe obiekty realizowane na terenach wsi mają mały związek z istniejącą architekturą lub zupełnie od niej odbiegają. Wiąże się to z brakiem dostatecznego rozpoznania zasobów kulturowych jakie mają poszczególne miejscowości. W niniejszym artykule, na przykładzie wsi Polanowice, gmina Byczyna, pokazano duży potencjał jaki tkwi w jej zasobach kulturowych, obejmujący zarówno zachowany układ przestrzenny, jak i obiekty budowlane tę przestrzeń wypełniające. Na szczególną uwagę zasługuje zespół budynków powstałych w pierwszych dekadach XX wieku, reprezentujący architekturę doby modernizmu. Wraz z pozostałą zabudową może stanowić doskonały punkt wyjścia do przeprowadzenia pełnej rewitalizacji miejscowości. Taki kierunek działania pozwoli na zachowanie dorobku poprzednich pokoleń, a jednocześnie da możliwości prawidłowego rozwoju i dodatkowe źródło dochodu dla jej mieszkańców.
{/mooblock}

{mooblock=STRESZCZENIE}
Współczesna przestrzeń małych miast jest „wielowarstwowa” – nakładają się na nią formy, funkcje i struktury historyczne oraz nowe elementy, które są ważne w kreacji przyszłego ich wizerunku. W założeniach ruchu Cittaslow jest zapis, który dotyczy świadomego kształtowania przestrzeni miasteczek na podstawie elementów historycznych, ze szczególnym poszanowaniem tradycji miejsca. Z drugiej strony, istotne jest także odniesienie się do współczesnych trendów i tendencji projektowych oraz współodczuwania „miejsc” przez mieszkańców. W pracy przeanalizowano kierunki rozwoju miast należących do międzynarodowej sieci Cittaslow w kontekście polepszenia jakości życia mieszkańców oraz alternatywnej formy rozwoju z uwzględnieniem różnic regionalnych.
{/mooblock}

{mooblock=STRESZCZENIE}
Rozwój cywilizacji generuje każdorazowo nowe formy przestrzenne wprost lub pośrednio wynikające ze stanu rozwoju nauki, gospodarki i stale ewoluujących „narzędzi pracy”. Zmiany w „przestrzeni cywilizacyjnej”, poza zmianami wprost dotyczącymi tego, co zwykło się nazywać stosunkami społecznymi, prowadzą w efekcie do zmian w sferze kultury, generując nowe wzorce i paradygmaty, a to co dotychczas uznawano za nieestetyczne lub niezgodne z tradycyjnym poczuciem „dobrego smaku” czy piękna staje się przedmiotem nowych inspiracji estetycznych, zmieniając nierzadko kontekst otoczenia: równocześnie tworząc nową jakość w jej estetycznym odbiorze.
{/mooblock}