 |
Nr 3/2013, vol. 40 Relacje człowieka z krajobrazem The Relationship between Man and the Landscape STRESZCZENIA str. 124 POBIERZ CAŁY NUMER (7,3 MB) |
PROBLEMY Kontrola społeczna jako czynnik bezpieczeństwa przestrzeni na osiedlach mieszkaniowych w społeczeństwach zachodnich i w Chinach Social Control as an Indicator of Safety in Residential Neighborhoods in Western Societies and China Aleksandra Lis Alicja Krzemińska STRESZCZENIEAutorki przedstawiają, w świetle współczesnych badań, wpływ kontroli społecznej (informal control) na bezpieczeństwo przestrzeni osiedli mieszkaniowych w miastach, analizując i porównując jego podłoże i oddziaływanie na osiedlach krajów zachodnich oraz w Chinach z uwzględnieniem obecnych zmian i tendencji. Ekrany akustyczne w krajobrazie – ochrona akustyczna czy degradacja krajobrazu? Acoustic Barriers in the Landscape – Noise Abatement or Landscape Degradation Sebastian Bernat STRESZCZENIERozwojowi cywilizacyjnemu towarzyszy zanieczyszczenie hałasem, wywołujące wzrastające koszty gospodarcze i społeczne. W ostatnich latach w Polsce wraz z budową sieci dróg szybkiego ruchu i autostrad stawiane są ekrany akustyczne, które oprócz obniżenia poziomu hałasu powodują m.in. degradację walorów wizualnych krajobrazu, zwiększenie kosztów inwestycji oraz protesty społeczne. Aby zapobiec nadmiernemu stosowaniu ekranów akustycznych, we wrześniu 2012 roku Ministerstwo Środowiska zwiększyło dopuszczalne poziomy hałasu. Celem artykułu jest rozpoznanie wpływu ekranów akustycznych na krajobraz. W artykule przedstawiono problematykę projektowania dróg z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ochrony przed hałasem, omówiono rodzaje i skuteczność ekranów akustycznych. Dodatkowo zwrócono uwagę na rolę czynnika degradacji krajobrazu w konfliktach społecznych związanych z budową ekranów akustycznych. Artykuł oparto na analizie literatury, stron internetowych i obserwacjach terenowych. Przy projektowaniu ekranów konieczne jest nie tylko zwracanie uwagi na ich skuteczność, ale także uwzględnianie ich oddziaływania na percepcję krajobrazu. Podniesienie dopuszczalnych poziomów hałasu może ograniczyć budowę nowych ekranów, a przez to zmniejszy ich oddziaływanie na krajobraz. Z drugiej strony może spowodować zwiększenie zanieczyszczenia hałasem. Stąd ważną rolę odgrywają oceny oddziaływania inwestycji na krajobraz, których podstawą jest rozpoznanie zasobów krajobrazu i warunków percepcji w otoczeniu drogi. PREZENTACJE Współczesne tereny zabaw dla dzieci – charakterystyka wybranych przykładów Contemporary Playgrounds – Characteristics from Selected Examples Agata Gajdek STRESZCZENIETereny zabaw dla dzieci funkcjonują w historii ludzkości od połowy XIX wieku. Od tamtego momentu poddawane były wielu przemianom. Puste otwarte przestrzenie szybko zapełniły się różnego rodzaju elementami zabawowymi i sprawnościowymi. Formy tych obiektów stały się wyzwaniem nie tylko dla konstruktorów i architektów, ale także dla artystów. Przedmiotem niniejszego opracowania są współczesne tereny za-baw dla dzieci. Szczególnie sposób ich komponowania, wyposażenia w elementy zabawowe oraz organizowania warstwy naturalnej. Zaprezentowano kontekst przestrzenny każdego założenia i dostępność komunikacyjną. Analizą objęto sześć realizacji – trzy to przykłady polskie (Warszawa, Kraków i Rzeszów), a kolejne trzy zlokalizowane są poza granicami kraju (Szwajcaria, Słowacja, Ukraina). Przykłady pokazują, że nawet na niewielkich powierzchniowo przestrzeniach można zorganizować miejsca oryginalne. Ukazują problem kontekstu najbliższego otoczenia, które – jeśli jest cenne, podnosi walory nawet przeciętnej przestrzeni. Szukając odpowiedzi na pytanie o atrakcyjny plac zabaw, trudno znaleźć jednoznaczną odpowiedź. Czy o sukcesie danego terenu decydują użyte elementy zabawowe? A może raczej nietypowość zastosowanych rozwiązań? Czy też może usytuowanie miejsca - atrakcyjne sąsiedztwo i łatwa dostępność komunikacyjna? Zapewne każdy z wymienionych powyżej czynników w jakimś stopniu decyduje o sukcesie danego miejsca. Potrzeba ogromnego wyczucia i otwartości projektanta, który poszczególne „składniki” użyje we właściwych proporcjach, po wcześniejszym rozpoznaniu realnych potrzeb przyszłych użytkowników. Zagospodarowanie przestrzennego potencjału kulturowego dolnośląskich wsi na przykładzie Dziwiszowa Development of Spatial Cultural Potential of the Lower Silesian Villages: Dziwiszów – a Case Study Tomasz Eugeniusz Malec STRESZCZENIEDolnośląskie wsie mają unikalny w skali kraju potencjał kulturowy. Jego źródłem jest niezwykle bogata warstwa cywilizacyjna, obejmująca dorobek przynajmniej dwóch ważnych w rozwoju naszego kraju kultur – polskiej i niemieckiej, a także kultur mniejszości narodowych. Opierając się na niemieckim dorobku kulturowym, zagospodarowano przestrzeń wiejską Dolnego Śląska zarówno pod względem urbanistyki, jak i architektury zabudowań mieszkalnych, sakralnych oraz pozostałych obiektów. Tym samym, wysoki poziom kultury niematerialnej znalazł bezpośrednie przełożenie na kulturę materialną, a więc i architekturę. Po wejściu kraju do Unii Europejskiej aktywizacja rozwoju dolnośląskich wsi, podobnie jak obszarów wiejskich w pozostałej części Polski, przebiega w sposób w dużej mierze uzależniony od zewnętrznych źródeł dofinansowania. Kryteria przyznania dotacji dla osób prywatnych dotyczą aspektów finansowych przedsięwzięć gospodarczych, a przy stosunkowo niskim poziomie zamożności ludności wiejskiej stanowią one często podstawę decyzyjną do podjęcia lub odrzucenia danej inwestycji. Celem artykułu jest ukazanie znaczenia rodzimych aspektów kultury niematerialnej i materialnej w identyfikacji z miejscem i sposobem zamieszkiwania, a tym samym – jakości życia ludności wiejskiej na terenie Dolnego Śląska na przykładzie Dziwiszowa. Jednocześnie, w artykule zostanie podjęta próba wskazania możliwych rozwiązań przedstawionego wyżej problemu, a także dostosowania istniejącego układu przestrzennego dolnośląskich wsi do współczesnych potrzeb ich mieszkańców. Wartości krajobrazu okolic ujścia Prosny i problemy jego ochrony Values of a Landscape Surrounding the Prosna River Mouth and Problems of Protection Hanka Zaniewska Monika Zaniewska STRESZCZENIEW pracy przedstawiono krajobraz naturalny i kulturowy fragmentu Doliny Środkowej Warty w okolicy ujścia Prosny. Zwrócono uwagę na walory środowiska naturalnego, w tym występujące złoża geologiczne i podejmowaną eksploatację. Wnioski z prowadzonych badań służyć mają ochronie krajobrazu naturalnego i kulturowego uwzględniającą ideę zrównoważonego rozwoju. STANDARDY Wskaźniki stosowane w ocenie wpływu inwestycji wielkoobszarowych na krajobraz na podstawie Visual Resource Management (VRM) Assessment Criteria for the Impact of Large-scale Investment on the Landscape Based on Visual Resource Management (VRM) Iwona Orzechowska-Szajda Anna Podolska
Przekształcenia krajobrazów gminy wiejskiej Ostróda Transformation of the Landscape in the Rural Community of Ostróda Mariusz Antolak STRESZCZENIEW pracy przedstawiono aktualne oraz prognozowane przekształcenia krajobrazów gminy wiejskiej Ostróda, położonej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Zakres przestrzenny opracowania objął obszar 401 km2, a zakres czasowy prac – analizę materiałów archiwalnych oraz dokumentów planistycznych, które swoimi zapisami wybiegają w przyszłość. Zakres merytoryczny pracy zawiera analizę materiałów kartograficznych i dokumentów planistycznych szczebla gminnego oraz szczegółową inwentaryzację terenu opracowania. Teren opracowania, tak jak i obszar większości ziem polskich, podlegał silnym przekształceniom antropogenicznym od setek, a nawet tysięcy lat. Współczesne przekształcenia opisano na podstawie dokładnej inwentaryzacji terenu oraz analizy dokumentów planistycznych. Główne zmiany w krajobrazie związane są z obniżeniem jakości architektury, zmianami układów ruralistycznych, rozproszeniem zabudowy i rozbudową układów infrastrukturalnych. Na analizowanym obszarze rozbudowie podlega system komunikacyjny (trzy drogi krajowe, linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, duże składowisko odpadów itp.), zaplanowana została podmiejska strefa ekonomiczna oraz stale rozbudowuje się infrastruktura turystyczna. Wyraźne zmiany w krajobrazie mogą doprowadzić do zatracenia jego najważniejszych atutów i spowodować, że stanie się on mniej atrakcyjny dla turysty. Ocena wpływu inwestycji na zdrowie w świetle badań nad terapeutycznymi właściwościami krajobrazu Health Impact Assessment and the Study of Therapeutic Landscape Features Monika Trojanowska Aleksandra Sas-Bojarska STRESZCZENIEPraca przedstawia tematykę oceny wpływu inwestycji na zdrowie w świetle badań nad terapeutycznym wpływem krajobrazu na zdrowie człowieka. Ocenę wpływu inwestycji na zdrowie – uzupełniającą stosowaną w Unii Europejskiej procedurę ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ) – zaprezentowano jako narzędzie umożliwiające ochronę zdrowia człowieka w przypadku realizacji szkodliwych dla niego inwestycji. Wiele działań, jak oddzielenie budynków mieszkalnych od parku poprzez budowę drogi szybkiego ruchu, ma negatywny wpływ na zdrowie okolicznych mieszkańców. Artykuł udowadnia, że oprócz innych pojawiających się w takich przypadkach szkodliwych oddziaływań również utrata walorów krajobrazowych może wywoływać negatywne zjawiska zdrowotne. Jednak obecnie OOŚ nie przewiduje badania skutków dla zdrowia ludzi powodowanych utratą walorów krajobrazowych środowiska. Na tle opisu badań dotyczących wpływu terenów zieleni na łagodzenie stresu i promocję aktywnego trybu życia ukazano propozycje wykorzystania oceny wpływu inwestycji na zdrowie do kompensacji utraconych walorów leczniczych krajobrazu. Może nią być budowa parku publicznego o cechach terapeutycznych. TWORZYWO Kopalnie w krajobrazie powiatu strzelińskiego – strzeliński granit w architekturze Mines in the Landscape of Strzelin County – Strzelin Granite in Architecture Bartosz Jawecki Marek W. Lorenc Sławomir Mazurek STRESZCZENIEPowiat strzeliński leży w południowo- wschodniej części Dolnego Śląska. Budowa geologiczna tego obszaru jest dość skomplikowana, a odnosi sie to zwłaszcza do południowej części regionu, leżącej w obrębie jednostki geologicznej zwanej Masywem Strzelińskim. Jego zasadniczą część stanowią hercyńskie granitody, reprezentowane głównie przez biotytowe granity i granodioryty ze znacznie mniejszym udziałem granitów dwułyszczykowych, tonalitów i diorytów kwarcowych. Naturalną osłonę granitoidowej intruzji stanowią neoproterozoiczne oraz dolnopaleozoiczne skały metamorficzne, głównie gnejsy, granitognejsy, łupki, kwarcyty, amfibolity i marmury. Występujące tu również bazalty reprezentują trzeciorzędową formację magmową. Poza wyniesioną częścią Wzgórz Strzelińskich, cały obszar przykryty jest trzeciorzędowymi osadami morskimi w postaci iłów niebieskawych oraz iłów i piasków kaolinowych, a warstwę powierzchniową stanowią plejstoceńskie osady lodowcowe, piaszczysto żwirowe oraz gliny zwałowe i gliny lessopodobne. Eksploatacja materiału skalnego na tym terenie datuje się od X wieku, kiedy to granit zaczął być wydobywany w kamieniołomach w Strzelinie i w Górce Sobockiej. Skały wydobywane w rejonie strzelińskim są bardzo dobrej jakości i zawsze miały szerokie zastosowanie w lokalnej architekturze i budownictwie. Kamień ten wykorzystywany jest m.in. w nawierzchniach, elementach małej architektury, detalach architektonicznych, rzeźbach, parapetach, schodach, podmurówkach ogrodzeń, murkach, podmurówkach budynków oraz samych budynkach. Te ostatnie mogą być w całości wzniesione z kamienia, względnie mieć tylko fasadę pokrytą granitowymi płytami okładzinowymi. Warto wspomnieć, że bardzo dobrej jakości drobnoziarnisty granit z okolic Strzelina został użyty do budowy pierwszej katedry we Wrocławiu (ok. 1000 r.), kolumn w budynku Deutsche Bank oraz schodów i podłóg w budynku Riechstagu w Berlinie, a także do budowy Portu Północnego w Gdańsku oraz Pałacu Kultury i Nauki czy pomnika Nike w Warszawie. W artykule przedstawiono opisy wybranych budowli wzniesionych z gra nitu strzelińskiego, gównie z rejonu powiatu strzelińskiego. Przykładem obiektu wzniesionego z tego materiału z dala od tego powiatu jest mauzoleum feldmarszałka Gebharda L. von Blüchera w Krobielowicach koło Wrocławia. |
| Copyright 2020 - arch.krajobrazu | Adres redakcji: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu |
Realizacja: Agency 3motion |